Ժամանակը կծկվում է անորսալի պահի մեջ,որը բաժանում է քունը արթնությունից:Մարսելին թվում է, թե նա վերածվել է նախորդօրը կարդացած մի նյութի: Նրաբանականությունը փորձում է որոշել ննջարանիտեղը: Մի՞թե սա նրա պապու տունն էԿոմբրեում, որտեղ Մարսելը քուն է մտնում, ևմայրն այդպես էլ չի հասցնում բարի գիշեր մաղթել նրան և համբուրել քնիցառաջ: Թե՞ սա տիկին Սեն–Լուի կալվածքն է Տանսոնվիլում: Այդ դեպքումՄարսելը երկար քնել է ցերեկային զբոսանքից հետո. ժամը տասնմեկն է, ևբոլորն ընթրել են: Այնուհետև ամեն բան տեղի է ունենում ըստ սովորականի:Բայց Մարսելի հիշողությունն արդեն արթնացել է. նա հիշելու է Կոմբրեն,Բալբեկը, Փարիզը, Դոնսյերը և Վենետիկը:
Կոմբրեում փոքր Մարսելին ուղարկում էին քնելու անմիջապես ընթրիքիցհետո: Մայրը այցելում էր նրան՝ քնից առաջ համբուրելու համար: Բայց երբգալիս էին հյուրեր, մայրը չէր բարձրանում նրա սենյակ: Նրանց հյուրերից էրՇառլ Սվանը՝ Մարսելի պապու ընկերոջ որդին: Մարսելի հարազատները գլխիչեն ընկնում, որ Սվանը վարում է փայլուն բարձրաշխարհիկ կյանք, չէ՞ որ նրահայրը սոսկ բորսայի գործակալ էր: Այն ժամանակ անցումը մի կաստայիցմյուսը չէր ողջունվում: Մարսելի տատն է պատահականորեն իմանում Սվանիբարձրաշխարհիկ կապերի մասին: Անհաջող ամուսնությունից հետո Սվանը(«վատ հասարակությունից կնոջ հետ») ավելի ու ավելի հազվադեպ է լինումԿոմբրեում, և այդուհանդերձ, նրա այցելությունները տառապանքի պատճառէին Մարսելի համար, քանի որ մայրիկն այդ երեկոների ժամանակ չէր գալիսնրան համբուրելու: Փորձում է նամակով կանչել մորը, որը փոխանցում էխոհարարուհու միջոցով: Բայց դա չի հաջողվում: Սպասելով Սվանիհեռանալուն՝ Մարսելը գիշերանոցով դուրս է գալիս մեծահասակների մոտ: Դակարգի չլսված խախտում է, սակայն հայրը, որը խիստ է, հանկարծ հասկանումէ որդու դրությունը: Մայրը մնում է լացող Մարսելի սենյակում ողջ գիշեր: Երբտղան հանգստանում է, կարդում է նրան Ժորժ Սանդի վեպը:
Մարսելը հիշում է, թե որքան դժվար էր բարձրանալ աստիճանով ննջարան:Կոմբրեն նրա համար այդ ննջարանն է, քանզի ուրիշ որևէ բան հիշել չիկարողանում: Սակայն թեյի մեջ թրջած բիսկվիտի համը հիշեցնում է նրանիրենց այգու ծաղիկները, սուրբ Իլարիոսի եկեղեցու զանգը: Նման բիսկվիտնրան հյուրասիրում էր իր մորաքույր Լեոնիան այն ժամանակ, երբ ընտանիքըանց էր կացնում Կոմբրեում արձակուրդը: Նրան թվում էր, թե ամուսնու մահիցհետո ներշնչել է ինքն իրեն, թե հիվանդ է: Սիրած զբաղմուքն էր պատուհանիցհետևել անցորդներին և խոհարարուհի Ֆրանսուազի հետ քննարկել տեղիկյանքի իրադարձությունները:
Մարսելը պաշտում էր ամառային զբոսանքները Կոմբրեի շրջակայքում:Ընտանիքը սիրում էր երկու երթուղի՝ «Մեզեգլիզի կամ Սվանի ուղղությունը»և «Գերմանտների ուղղությունը»: Մանկական տպավորությունները մնացինհոգում ընդմիշտ: Մարսելը վաղուց է նկատել, որ նրան իսկապեսուրախացնում են այն մարդիկ և այն առարկաները, որոնց նա բախվել էԿոմբրեում: Նա հիշում է, որ երբեմն ցանկանում էր հանդիպել որևէ մարդումիայն նրա համար, որ այդ մարդը հիշեցնում էր նրան Սվանի այգում աճողծաղիկների որևէ թուփ: Մարսելի ողջ հյանքը կապված էր Կոմբրեումճանաչածի հետ: Շփումը ինժեներ Լեգրանդենի հետ տալիս է տղային առաջինպատկերացումը սնոբիզմի մասին: Այս հաճելի, համեստ մարդըհասարակության մեջ չէր ցանկանում բարևել Մարսելի հարազատներին,որևվհետև բարեկամացել էր ազնվականների հետ: Երաժշտության ուսուցիչՎենտեյլը դադարեց լիենել տանը, որպեսզի չհանդիպի Սվանին, որնամուսնացել էր կոկետուհու հետ: Ավելի ուշ իր դստեր և նրա ընկերուհուկասկածելի կապերի մասին լուրերը դարձան Վենտեյլի անժամանակ մահվանպատճառ:
Այն տարում, երբ ի վերջո մահացավ մորաքույր Լեոնիան, Մարսելը վկա էլինում մի այլանդակ տեսարանի. մադեմուազել Վենտեյլը թքում է հանգուցյալերաժիշտի լուսանկարին: Տարին նշանավորվում է նաև նրանով, որՖրանսուազը, որին դուր չէր գալիս Մարսելի ծնողների «անհոգությունը»,համաձայնում է նրանց մոտ ծառայության անցնել:
Դպրոցական ընկերներից Մարսելը գերապատվություն է տալիս Բլոկին, որինտանը ընդունում էին ուրախ: Չնայած որ նրա պապը ծաղրում էր հրեաներիհանդեպ ընտանիքի համակրանքը: Բլոկը խորհուրդ է տալիս Մարսելինկարդալ Բերգոտին, և այդ գրողը այնպես է ազդում տղայի վրա, որ սա ուզում էանպայման ծանոթանալ նրա հետ: Երբ մի օր Սվանը հայտարարում է, որԲերգոտը ընկերություն է անում իր դստեր հետ, Մարսելի սիրտը քարանում է.միայն շատ արտասովոր աղջիկը կարող էր այդպիսի երջանկությանարժանանալ: Նա տեսնում է Ժիլբերտին և մտածում նրա մասին որպես անհասէակի: Իսկ Մարսելի ծնողները միայն նկատում են, որ տիկին Սվանը ամուսնուբացակայությամբ անամոթաբար ընդունում է իրենց տանը բարոն դըՇառլյուին: Սակայն մեծագույն ցնցումը Մարսելը ստանում է այն օրը, երբԿոմբրեի եկեղեցում դքսուհի Գերմանտը որոշում է մասնակցելծիսակատարությանը: Արտաքուստ այդ կինը ոչնչով աչքի չէր ընկնում, բայց չէ՞որ Մարսելը տեսնում էր առասպելական Գերմանտեներից մեկին:Սիրահարվելով դքսուհուն՝ տղան երազում էր շահել նրա բարեհաճությունը: Այդ ժամանակ էլ առաջ եկավ գրող դառնալու ցանկությունը:
Մարսելն իմացավ Սվանի սիրո պատմությունը Կոմբրեից հեռանալուց մի քանիտարի հետո միայն: Օդետ դը Տրեսին Վերդյուրենների սալոնում միակ կինն էր,որ իմաստնության փարոս էր համարում պրն. Կոտարին: Այդ նկարչինընդունված էր խղճալ վուլգար գրելաոճի համար: Սվանը համարվում էրհայտնի սրտակեր, իսկ Օդետը, թվում է, նրա ճաշակով չէր: Սվանին շոյում էրայն միտքը, որ Օդետը սիրահարված է իրեն: Մի օր Սվանը նմանություն էնկատում Օդետի և Բոտիչելլիի նկարներից մեկի մեջ և Վենտեյլի կատարածսոնատի ազդեցությամբ նրա մեջ արթնանում է անսանձ կիրք: Սվանը թողնումէ Վերմեերի մասին տրակտատը և նրա մտքերը կլանում է Օդետը: Նրանքարագ են մերձենում:
Սակայն շուտով Սվանը սկսում է խելագարի պես խանդել Օդետին: Օդետինսիրահարված կոմս դը Ֆորշվիլը հայտնում է Վերդյուրեններին Սվանիազնվական ծանոթությունների մասին և Սվանը զրկվում է այդ տանը լինելուհնարավորությունից: Դա սաստկացնում է խանդի զգացումը, քանի որ Օդետըբավականին հաճախ է լինում Վերդյուրենների մոտ:
Մի օր լսելով Վենտեյլի սոնատը՝ Սվանը անդիմանալի ցավ է զգում: Նահասկանում է, որ ժամանակը, երբ Օդետը խելահեղ կերպով սիրում էր իրեն,անցել է: Մղձավանջը անցնում է աստիճանաբար: Մարկիզուհի դը Գովոժոյիհրաշալի դեմքը հիշեցնում է Սվանին փրկարար Կոմբրեի մասինև նա հանկարծ տեսնում է Օդետին այնպիսին, ինչպիսին որ սա կաիրականում. ոչ, նա նման չէ Բոտիչելլիի նկարին: Ինչպե՞ս կարող էրպատահել, որ ինքը սպանեց մի քանի տարի՝ տարվելով մի կնոջով, որն իրենանգամ դուր չի գալիս:
Մարսելը երբեք չէր մեկնի Բալբեկ, եթե Սվանը չգովեր այն: Փարիզում Սվանըեղավ տղայի համար «Ժիլբերտի հայրը»: Ֆրանսուազը տանում է ՄարսելինԵլիսեյան դաշտեր և զբոսանքի, որտեղ խաղում էր աղջիկների խումբըԺիլբերտի գլխավորությամբ: Տղային հիացնում էր տիկին Սվանիգեղեցկությունը, իսկ նրա մասին պտտվող լուրերը արթնացնում էինհետաքրքրությունը: Մի ժամանակ այդ կնոջը կոչում էին Օդետ դը Տրեսի:
Ժամանակը կծկվում է անորսալի պահի մեջ,որը բաժանում է քունը արթնությունից:Մարսելին թվում է, թե նա վերածվել է նախորդօրը կարդացած մի նյութի: Նրաբանականությունը փորձում է որոշել ննջարանիտեղը: Մի՞թե սա նրա պապու տունն էԿոմբրեում, որտեղ Մարսելը քուն է մտնում, ևմայրն այդպես էլ չի հասցնում բարի գիշեր մաղթել նրան և համբուրել քնիցառաջ: Թե՞ սա տիկին Սեն–Լուի կալվածքն է Տանսոնվիլում: Այդ դեպքումՄարսելը երկար քնել է ցերեկային զբոսանքից հետո. ժամը տասնմեկն է, ևբոլորն ընթրել են: Այնուհետև ամեն բան տեղի է ունենում ըստ սովորականի:Բայց Մարսելի հիշողությունն արդեն արթնացել է. նա հիշելու է Կոմբրեն,Բալբեկը, Փարիզը, Դոնսյերը և Վենետիկը:
Կոմբրեում փոքր Մարսելին ուղարկում էին քնելու անմիջապես ընթրիքիցհետո: Մայրը այցելում էր նրան՝ քնից առաջ համբուրելու համար: Բայց երբգալիս էին հյուրեր, մայրը չէր բարձրանում նրա սենյակ: Նրանց հյուրերից էրՇառլ Սվանը՝ Մարսելի պապու ընկերոջ որդին: Մարսելի հարազատները գլխիչեն ընկնում, որ Սվանը վարում է փայլուն բարձրաշխարհիկ կյանք, չէ՞ որ նրահայրը սոսկ բորսայի գործակալ էր: Այն ժամանակ անցումը մի կաստայիցմյուսը չէր ողջունվում: Մարսելի տատն է պատահականորեն իմանում Սվանիբարձրաշխարհիկ կապերի մասին: Անհաջող ամուսնությունից հետո Սվանը(«վատ հասարակությունից կնոջ հետ») ավելի ու ավելի հազվադեպ է լինումԿոմբրեում, և այդուհանդերձ, նրա այցելությունները տառապանքի պատճառէին Մարսելի համար, քանի որ մայրիկն այդ երեկոների ժամանակ չէր գալիսնրան համբուրելու: Փորձում է նամակով կանչել մորը, որը փոխանցում էխոհարարուհու միջոցով: Բայց դա չի հաջողվում: Սպասելով Սվանիհեռանալուն՝ Մարսելը գիշերանոցով դուրս է գալիս մեծահասակների մոտ: Դակարգի չլսված խախտում է, սակայն հայրը, որը խիստ է, հանկարծ հասկանումէ որդու դրությունը: Մայրը մնում է լացող Մարսելի սենյակում ողջ գիշեր: Երբտղան հանգստանում է, կարդում է նրան Ժորժ Սանդի վեպը:
Մարսելը հիշում է, թե որքան դժվար էր բարձրանալ աստիճանով ննջարան:Կոմբրեն նրա համար այդ ննջարանն է, քանզի ուրիշ որևէ բան հիշել չիկարողանում: Սակայն թեյի մեջ թրջած բիսկվիտի համը հիշեցնում է նրանիրենց այգու ծաղիկները, սուրբ Իլարիոսի եկեղեցու զանգը: Նման բիսկվիտնրան հյուրասիրում էր իր մորաքույր Լեոնիան այն ժամանակ, երբ ընտանիքըանց էր կացնում Կոմբրեում արձակուրդը: Նրան թվում էր, թե ամուսնու մահիցհետո ներշնչել է ինքն իրեն, թե հիվանդ է: Սիրած զբաղմուքն էր պատուհանիցհետևել անցորդներին և խոհարարուհի Ֆրանսուազի հետ քննարկել տեղիկյանքի իրադարձությունները:
Մարսելը պաշտում էր ամառային զբոսանքները Կոմբրեի շրջակայքում:Ընտանիքը սիրում էր երկու երթուղի՝ «Մեզեգլիզի կամ Սվանի ուղղությունը»և «Գերմանտների ուղղությունը»: Մանկական տպավորությունները մնացինհոգում ընդմիշտ: Մարսելը վաղուց է նկատել, որ նրան իսկապեսուրախացնում են այն մարդիկ և այն առարկաները, որոնց նա բախվել էԿոմբրեում: Նա հիշում է, որ երբեմն ցանկանում էր հանդիպել որևէ մարդումիայն նրա համար, որ այդ մարդը հիշեցնում էր նրան Սվանի այգում աճողծաղիկների որևէ թուփ: Մարսելի ողջ հյանքը կապված էր Կոմբրեումճանաչածի հետ: Շփումը ինժեներ Լեգրանդենի հետ տալիս է տղային առաջինպատկերացումը սնոբիզմի մասին: Այս հաճելի, համեստ մարդըհասարակության մեջ չէր ցանկանում բարևել Մարսելի հարազատներին,որևվհետև բարեկամացել էր ազնվականների հետ: Երաժշտության ուսուցիչՎենտեյլը դադարեց լիենել տանը, որպեսզի չհանդիպի Սվանին, որնամուսնացել էր կոկետուհու հետ: Ավելի ուշ իր դստեր և նրա ընկերուհուկասկածելի կապերի մասին լուրերը դարձան Վենտեյլի անժամանակ մահվանպատճառ:
Այն տարում, երբ ի վերջո մահացավ մորաքույր Լեոնիան, Մարսելը վկա էլինում մի այլանդակ տեսարանի. մադեմուազել Վենտեյլը թքում է հանգուցյալերաժիշտի լուսանկարին: Տարին նշանավորվում է նաև նրանով, որՖրանսուազը, որին դուր չէր գալիս Մարսելի ծնողների «անհոգությունը»,համաձայնում է նրանց մոտ ծառայության անցնել:
Դպրոցական ընկերներից Մարսելը գերապատվություն է տալիս Բլոկին, որինտանը ընդունում էին ուրախ: Չնայած որ նրա պապը ծաղրում էր հրեաներիհանդեպ ընտանիքի համակրանքը: Բլոկը խորհուրդ է տալիս Մարսելինկարդալ Բերգոտին, և այդ գրողը այնպես է ազդում տղայի վրա, որ սա ուզում էանպայման ծանոթանալ նրա հետ: Երբ մի օր Սվանը հայտարարում է, որԲերգոտը ընկերություն է անում իր դստեր հետ, Մարսելի սիրտը քարանում է.միայն շատ արտասովոր աղջիկը կարող էր այդպիսի երջանկությանարժանանալ: Նա տեսնում է Ժիլբերտին և մտածում նրա մասին որպես անհասէակի: Իսկ Մարսելի ծնողները միայն նկատում են, որ տիկին Սվանը ամուսնուբացակայությամբ անամոթաբար ընդունում է իրենց տանը բարոն դըՇառլյուին: Սակայն մեծագույն ցնցումը Մարսելը ստանում է այն օրը, երբԿոմբրեի եկեղեցում դքսուհի Գերմանտը որոշում է մասնակցելծիսակատարությանը: Արտաքուստ այդ կինը ոչնչով աչքի չէր ընկնում, բայց չէ՞որ Մարսելը տեսնում էր առասպելական Գերմանտեներից մեկին:Սիրահարվելով դքսուհուն՝ տղան երազում էր շահել նրա բարեհաճությունը: Այդ ժամանակ էլ առաջ եկավ գրող դառնալու ցանկությունը:
Մարսելն իմացավ Սվանի սիրո պատմությունը Կոմբրեից հեռանալուց մի քանիտարի հետո միայն: Օդետ դը Տրեսին Վերդյուրենների սալոնում միակ կինն էր,որ իմաստնության փարոս էր համարում պրն. Կոտարին: Այդ նկարչինընդունված էր խղճալ վուլգար գրելաոճի համար: Սվանը համարվում էրհայտնի սրտակեր, իսկ Օդետը, թվում է, նրա ճաշակով չէր: Սվանին շոյում էրայն միտքը, որ Օդետը սիրահարված է իրեն: Մի օր Սվանը նմանություն էնկատում Օդետի և Բոտիչելլիի նկարներից մեկի մեջ և Վենտեյլի կատարածսոնատի ազդեցությամբ նրա մեջ արթնանում է անսանձ կիրք: Սվանը թողնումէ Վերմեերի մասին տրակտատը և նրա մտքերը կլանում է Օդետը: Նրանքարագ են մերձենում:
Սակայն շուտով Սվանը սկսում է խելագարի պես խանդել Օդետին: Օդետինսիրահարված կոմս դը Ֆորշվիլը հայտնում է Վերդյուրեններին Սվանիազնվական ծանոթությունների մասին և Սվանը զրկվում է այդ տանը լինելուհնարավորությունից: Դա սաստկացնում է խանդի զգացումը, քանի որ Օդետըբավականին հաճախ է լինում Վերդյուրենների մոտ:
Մի օր լսելով Վենտեյլի սոնատը՝ Սվանը անդիմանալի ցավ է զգում: Նահասկանում է, որ ժամանակը, երբ Օդետը խելահեղ կերպով սիրում էր իրեն,անցել է: Մղձավանջը անցնում է աստիճանաբար: Մարկիզուհի դը Գովոժոյիհրաշալի դեմքը հիշեցնում է Սվանին փրկարար Կոմբրեի մասինև նա հանկարծ տեսնում է Օդետին այնպիսին, ինչպիսին որ սա կաիրականում. ոչ, նա նման չէ Բոտիչելլիի նկարին: Ինչպե՞ս կարող էրպատահել, որ ինքը սպանեց մի քանի տարի՝ տարվելով մի կնոջով, որն իրենանգամ դուր չի գալիս:
Մարսելը երբեք չէր մեկնի Բալբեկ, եթե Սվանը չգովեր այն: Փարիզում Սվանըեղավ տղայի համար «Ժիլբերտի հայրը»: Ֆրանսուազը տանում է ՄարսելինԵլիսեյան դաշտեր և զբոսանքի, որտեղ խաղում էր աղջիկների խումբըԺիլբերտի գլխավորությամբ: Տղային հիացնում էր տիկին Սվանիգեղեցկությունը, իսկ նրա մասին պտտվող լուրերը արթնացնում էինհետաքրքրությունը: Մի ժամանակ այդ կնոջը կոչում էին Օդետ դը Տրեսի:
