Հարրի Փոթերի 12-րդ տարեդարձն է։ ԱմռանըՀարրին ոչ մի նամակ չի ստանում Ռոնից ևՀերմիոնայից։ Ծննդյան օրը նրան ոչ ոք չիշնորհավորում, ինչը չարախնդության առիթ էտալիս զարմիկ Դադլիին։ Քեռի Վերնոնը, չհիշելովնույնիսկ տոնական օրվա մասին, պահանջում է, որՀարրին ողջ երեկո լուռ նստի իր սենյակում։ Հյուր են գալու բիզնեսի կարևոր գործընկերներ, որոնց հետ Վերնոնը ակնկալում էկնքել իր կյանքի ամենահաջող գործարքը։ Նույն երեկո Հարրիի սենյակումհայտնվում է Դոբի անունով էլֆը և հայտարարում, որ Հարրիին չի կարելիվերադառնալ Հոգվարթս. այնտեղ նրան վտանգ է սպառնում։ Հարրին մերժում էԴոբիի խնրանքը, որի համար էլֆը կախարդում է նրան ուղիղ Դարսլիի և նրահյուրերի աչքի առաջ։ Շուտով Հարրին ստանում է նամակ, որը հաղորդում է,որ անչափահաս հրաշագործները չպիտի կախարդեն դպրոցից դուրս և նմանբան կրկնելու դեպքում Հարրին կհեռացվի դպրոցից։ Նամակը կարդալով`Վերնոնը հասկանում է, որ Փոթերից վախենալ պետք չէ, և նրան փակում էԴադլիի երկրորդ սենյակում։ 3 օր Փոթերին պահում են փակի տակ, ինչպեսբանտում։ Գիշերը Հարրիի մոտ են գալիս Ռոն Ուիզլին, Ֆրեդը և Ջորջը` իրենցհորը պատկանող թռչող «Ֆորդ Անգլիայով» և տանում են նրան իրենց հետտուն։ Ճանապարհին պատմում են, որ Դոբին ծառայում է Հարրիի երդվյալթշնամուն` Դրակո Մալֆոյին։ Դրակոյի հայրը` Լյուցիուսը, Վոլդեմորթիմտերիմ օգնականն է, բայց մութ ուժերին ծառայող կախարդի կործանումիցհետո հավատացնում է, որ ոչ մի չարագործության մասնակից չէ։ Արձակուրդիմնացած մասը Փոթերն անց է կացնում Ուիզլիի ընտանիքի հետ։ Ընտանիքնընդունում է Հարրիին ինչպես հարազատի։ Ջինի Ուիզլին, որն այդ տարիՀոգվարթսի առաջին կուրս է հաճախելու, կարմրում և շփոթվում է Հարիինտեսնելիս։ Հարրին և Ուիզլի ընտանիքը դպրոցից առաջ գնում են գնումների`օգտագործելով թռչող փոշի։ Հարին պատահաբար հայտնվում է «Գորբին ևԲերկ» կոչվող խանութում։ Այնտեղ նա տեսնում է Դրակո Մալֆոյին և նրահորը` Լյուցիուսին, որն ինչ–որ բան է վաճառում։ Դուրս գալով խանութից`Հարրին հայտնվում է մի տարօրինակ և չարագուշակ վայրում, բայց նրանփրկում է կիսահսկա Ռուբեուս Հագրիդը։ Մոտավորապես մեկ ժամ անցգրախանութում հերոսները ծանոթանում են մոգ և գրող Լոկոնսի հետ, որըհայտարարում է, որ ինքը մոգության և կախարդանքի «Հոգվարթս» դպրոցումնշանակվել է մութ ուժերից պաշտպանության ուսուցիչ։ Դրանից հետոպատահաբար խոսում են Մալֆոյներից։ Պարզվում է, որ Մալֆոյները ատումեն Ուիզլիներին մագլների հետ բարեկամանալու համար։ Սկսվում է վեճ, որնավարտում է Հագրիդը։ Վեճի ընթացքում Լյուցիուսը հանում է կաթսայից ՋինիՈւիզլիի մաշված գիրքը և նորից պահում` հավատացնելով, որ Ուիզլիները չենկարող ավելի լավ բան գնել իրենց երեխաների համար, քան անպետք գրքերը։ Ուիզլիները և Հարրին գնում են Արթուր Ուիզլիի մեքենայով։ Հարին և Ռոնըպետք է 9¾ կառամատույցում հայտնվեն վերջինը, բայց դա նրանց չիհաջողվում։ Ուշանալով գնացքից` նրանք վերցնում են Ռոնի հոր մեքենան ևթռչում Հոգվարթս։ Վայրէջքի ժամանակ մեքենան բախվում է պայթուցիկուռենուն, որից էլ Ռոնի կախարդական փայտիկը ջարդվում է, իսկ մեքենանսահում է արգելված անտառ։ Հարրին և Ռոնը նկատողություն են ստանումպրոֆեսորներ Սեվերուս Սնեգից և Մակգոնագալից այն բանի համար, որնրանց մեքենան տեսել են մագլները։ Սնեգը պահանջում է հեռացնել Հարրիին,բայց Մակգոնագալը որոշում է սահմանափակվել դիտողությամբ։ Բոլորնսկսում են խոսել այն մասին, որ Լոկոնսը, չնայած ճանաչված լինելուն, ոչինչ չիհասկանում մութ ուժերից պաշտպանվելու արվեստում։ Բայց իր դասերին նաուսանողներին հատվածներ է կարդում իր գրքերից, որոնք նկարագրում են իրսխրանքները։ Նա իր ուսանողների հետ հատվածներ է բեմադրում իր գրքերից։Հարրին և Ռոնը չէին սիրում Լոկոնսին, մինչդեռ Հերմիոնան պաշտում էր։Հայտնվում է Հարրիի երկրպագու` Գրիֆինդորի առաջին կուրսեցի ԿոլինԿրիվին։ Կոլինն ամենուր հայտնվում է իր ֆոտոխցիկով և լուսանկարում իրկուռքին։ Ինչքան էլ տարօրինակ է, Լոկոնսը նույնիսկ չի խոչընդոտում դրան,բայց զգուշացնում է Հարիին, որ վերջինս չմեծամտանա։ Սլիզերինի թիմում էհայտնվում Դրակո Մալֆոյը, իսկ նրա հայրը ամբողջ թիմի համար գնում է«Նիմբուս-2001» թռչող ավելները, որոնք անհամեմատ լավն են Հարրիինից։Մարզումներից մեկի ժամանակ գրիֆինդորցիներին ջախջախում են։Հերմիոնան, փորձելով պաշտպանել Գրիֆինդորը, պնդում է, որ Գրիֆինդորիբոլոր խաղացողները տաղանդավոր են, իսկ Մալֆոյի տեղը թիմում ուղղակիգնված է։ Լյուցիուսի գազազած տղան վիրավորում է աղջկան, ինչիարդյունքում տուժում է Ռոնը, որն ուզում էր «փսլինքի անեծք» կարդալ, բայցանեծքը հենց իրեն է դիպչում, և նրա բերանից սկսում է փսլինք թափել։ ԻսկՀարին ու Հերմիոնան այդ ընթացքում գնում են Հագրիդի մոտ։ Հարրին լսում էմի ձայն, որը խոսում է սպանության մասին։ Նրանից բացի ոչ ոք չի լսում այդձայնը։ Հերմիոնայի կարծիքով ավելի լավ կլինի, որ ոչ ոք չիմանա այդ մասին։Հարրին նորից է լսում ձայնը։ Նա ընկերների հետ հայտնվում է միջանցքում,որը լցված է ջրով։ Այնտեղ կախված է տիկին Նորիս Ֆիլչի կատուն, իսկպատին արյունոտ մակագրություն է. «Գաղտնի սենյակը բաց է»։ ՖիլչըՀարրիին մեղադրում է իր կատվին սպանելու մեջ։ Անսպասելիորեն Սնեգըպաշտպանում է Հարիին։ Կախարդանքի պատմության դասի ընթացքումՀերմիոնան պրոֆեսոր Բինսից տեղեկություններ է կորզում «գաղտնիսենյակի» մասին։ Պրոֆեսորը դժկամությամբ պատմում է, որ ՍալազարՍլիզերինը միշտ կողմնակից է եղել, որ դպրոցում սովորեն միայն զտարյունկախարդներ, սակայն մնացած կախարդները նրա հետ չեն համաձայնվել։ Իվերջո Սալազարը գնաց, սակայն, լեգենդի համաձայն, Հոգվարդսում սենյակ էթողել, որը մի օր պետք է բացի իր ժառանգը և ազատի դպրոցը սովորականմարդկանցից։ Լեգենդն ասում է, որ այդ սենյակում հրեշ է գտնվում, ում կարողէ կառավարել միայն Սլիզերինի ժառանգը։ Ինչպես նաև պրոֆեսորն ասում է,որ սենյակը մի անգամ արդեն բացվել է 50 տարի առաջ և այդ ժամանակսպանվել է Հոգվարթսի ուսուցչուհին։ Հարրին, Ռոնը և Հերմիոնան կասկածումեն Մալֆոյներին սենյակի բացման մեջ։ Նրանք որոշում են ստեղծելկախարդական խոտ և Կրեբբի ու Գոյլի կերպարանք ստանալ, որպեսզի ինչ–որբան իմանան Դրակո Մալֆոյից։ Հերմիոնան խաբեությամբ Լոկոնսիցթույլտվություն է ստանում «Ուժեղ ազդեցությամբ խոտը» գիրքը գրադարանիցվերցնելու համար։ Այնուհետև Հարրիին և Հերմիոնային հաջողվում էբաղադրիչներ գողանալ Սնեգի աշխատասենյակից։ Գրիֆինդորի և Սլիզերոնիխաղում բլաջերը ողջ ընթացքում հարձակվում է միայն Հարրիի վրա։ Նաընկնում է, կոտրում ձեռքը, սակայն մյուս ձեռքով բռնում է սնիտչը։ ԳիշերըՀարրին անցկացնում է հիվանդանոցային մասում։ Նրա մոտ է գալիս Դոբբին ևխոստովանում, որ նա է կախարդել բլաջերին և արգելափակել է բարյերին 9¾հարթակում, որպեսզի Հարին չկարողանար հայտնվել Հոգվարթսում։ Դոբբինգիտի, թե ով է բացել սենյակը, սակայն չի կարող ասել Հարրիին։ Դոբբիի հետխոսակցությունից հետո սենյակ են տեղափոխում Կոլինա Կրիվիին իրֆոտոխցիկի հետ։ Նա նույնպես փայտացել էր, իսկ ֆոտոխցիկի պաշտպանիչթաղանթը հալվել էր։ Լոկոնսն ու Սնեգգը դպրոցում հիմնում են ակումբ,որպեսզի աշակերտներին սովորեցնեն ինքնապաշտպանական հնարքներ։Շուտով սկսվում են աշակերտների դուելները, որոնք անհաջողւթյամբ ենավարտվում. Հարրին և Դրակոն իրար վրա ծիծաղելի անեծքներ են սկսումփորձել, իսկ Հերմիոնան կռվում է Միլլիսենտա Բուլսթրոուդի հետ։ Սնեգըառաջարկում է կրկրնել Փոթերի և Մալֆոյի դուելը։ Դրակոն օձ է բաց թողնում,սակայն Հարրին հրամայում է չհարձակվել ոչ ոքի վրա։ Օձը ենթարկվում է։Այսպես բոլորը հասկանում են, որ Հարրին կարողանում է խոսել օձերի լեզվով։Պարզվում է, որ դա շատ հազվադեպ ունակություն է։ Այդպիսին են եղելՍալազար Սլիզերինն ու Վոլդեմորթը։ Համարվում է, որ դա սև կախարդանքինշան է, իսկ բարի հրաշագործները երբեք չեն կարող հասկանալ օձերի լեզուն։ Դպրոցի շատ աշակերտներ, այդ թվում և գրիֆինդորցիները, սկսում ենկարծել, որ հենց Հարրի Փոթերն է Սլիզերինի ժառանգը։ Նրան վերաբերվում ենվախով և ատելությամբ։ Շատ աշակերտներ, այդ թվում և Ջասթինը, չենհավատում, որ Հարրին փրկել է Ջասթինին օձից. Հնարավոր է, որ Հարին մղումէ նրան օձի դեմ, քանի որ Ջասթինի ծնողները կախարդներ են։ Մի քանիաշակերտների կարծիքով՝ Հարրին ատում է Դարսլիին, քանի որ նա տանել չիկարող կախարդներին: Սև լորդը ցանկացել է սպանել Հարրի Փոթերին որպեսվտանգավոր հակառակորդի, սակայն պարտություն է կրել, քանի որ Հարրինամենաուժեղ սև մոգն է։ Հագրիդը բողոքում է, որ ինչ–որ մեկը սպանում է իրաքլորներին։ Շուտով Ջասթինն ու գրեթե անգլուխ Նիկը հիվանդանոց ենընկնում՝ լինելով թմրած։ Դամբլդորը խորհրդակցում է Հարրիի հետ և պնդում,որ հավատում է նրա անմեղությանը։ Նա հարցնում է Հարրիին, թե արդյո՞ք նաչի ուզում ինչ–որ բան պատմել, սակայն Հարրին չի կողմնորոշվում։ Դամբլդորիսենյակում Հարրին ծանոթանում է տնօրենի փյունիկի՝ Ֆոուկսի հետ։Փյունիկները «կարող են հսկայական բեռ տանել, նրանց արցունքները ունենբուժիչ հատկություն, և նրանք ամենանվիրված ընկերներն են»։ Կախարդականխոտը, որ պատրաստել է «գրիֆինդորյան եռյակը», եռացվում է ամանորին։Կրեբին և Գոյլին թխվածքաբլիթների և քնաբեր խոտի միջոցով խաբելով՝Հարրին և Ռոնը վերցնում են նրանց մազերից և, ավելացնելով Հերմիոնայիպատրաստածին, վերածվում են Մալֆոյի ընկերների։ Հերմիոնան վերցնում էՄիլիցենտա Բուլսթրոուդի մազը զգեստի վրայից, սակայն պարզվում է, որ դակատվի մազ է, և Հերմիոնան վերածվում է կիսամարդ–կիսակենդանու, ինչիցհետո ստիպված է լինում երկար ժամանակ բուժվել։ Հարրին և Ռոնը գալիս ենԴրակոյի մոտ՝ Սլիզերինի հյուրասենյակ և փորձում են հասկանալ, թե ով էբացում սենյակը, սակայն, ի զարմանս իրենց, պարզվում է, որ Մալֆոյը ոչինչչգիտի։ Հարրին Միրտլի զուգարանում գտնում է տարօրինակ գիրք, որի մեջդատարկ էջեր էին։ Գրքի վրա գրված է, որ դա ոմն Թոմ Ռեդդլիսեփականությունն է։ Հարրին գտնում է, որ եթե սկսի գրել օրագրում, ապանրան ինչ–որ մեկը կպատասխանի։ Հարրին գրում է իր անունը և օրագրումհայտնվում է մի գրվածք, որ նրա խոսակցի անունը Թոմ Ռեդդլ է։ Հարրինիմանում է, որ Ռեդդլը սովորել է Հոգվարթսում 50 տարի առաջ։ Փոթերըխնդրում է պատմել այդ ժամանակների դեպքերի մասին։ Հարրինտեղափոխվում է 50 տարի առաջ։ Նա տեսնում է, թե ինչպես են ուսուցիչներըտեղափոխում աղջկա դին։ Նրան սպանել է գաղտնի սենյակի հրեշը։ Հարրինտեսնում է Ռեդդլին՝ աշակերտին, ով Սլիզերինի հաշվապահն է։ Փոթերըտեսնում է, թե ինչպես է Ռեդդլը շփվում Հոգվարթսի տնօրենի՝ ԱրմանդԴիպետի հետ և պրոֆեսոր Դամբլդորի հետ, ով այդ ժամանակկերպարանափոխման ուսուցիչ է։ Պարզվում է, որ Հագրիդը սովորել է Ռեդդլիհետ մեկ դպրոցում։ Ռեդդլը աղջկա մահվան մեջ մեղադրում է Հագրիդին և ինչ–որ բան է ասում հրեշի մասին։ Հարին հետ է վերադառնում իր ժամանակ, իսկմի քանի օր անց օրագիրը անհետանում է իր սենյակից։ Հարրիին դադարում ենկասկածել հարձակումներ կազմակերպելու մեջ, քանի որ նա հարձակում չէրգործի իր իսկ ընկերուհու վրա։ Չեղյալ է հայտարարվում կվիդդիչիառաջնությունը։ Դամբլդորը հեռացվում է Հոգվարթսի տնօրենի պաշտոնից։Որոշ ժամանակ անց Հարրին և Ռոնը նկատում են, որ անհասկանալիպատճառով դպրոցում սարդեր են վազվզում. Արգելված անտառում ձգվում էնրանց շղթան։ Հարրին և Ռոնը գնում են սարդերի ետևից և հանդիպումԱրագոգին՝ հսկա սև սարդին։ Արագոգն ասում է, որ նա այն հրեշն է, ումդաստիարակել է Հագրիդը, սակայն նա Սլիզերինի հրեշը չէ, և անտառապահըերբեք չի բացել գաղտնի սենյակը։ Իսկական հրեշը թաքնված է ամրոցում, իսկսարդերը նրանից այնպես են վախենում, որ նույնիսկ նրա անունը չեն տալիս։Ինչ վերաբերում է Արագոգին, ապա նա Հագրիդի հանդեպ հարգանքիցդրդված՝ երբեք մարդկանց չի սպանել և չի սպանի։ Սակայն նա չի կարող դաարգելել այլ սարդերի։ Սարդերը հարձակվ

ում են Ռոնի և Հարրիի վրա, սակայնմոտեցող Ֆորդ Անգլիան փրկում է տղաներին։ Շուտով Հարրին և Ռոնըհասկանում են, որ Լացկան Միրտլն է այն աղջիկը, որին սպանել է հրեշը։Հարրին և Ռոնը Հերմիոնայի բռունցքում մի թերթ են գտնում։ Դրանումնկարագրվում է հրեշը, հսկայական օձ Վասիլիսկը, որը կարող է սպանել մեկհայացքով։ Ընկերները հասկանում են, որ նա է ապրում գաղտնի սենյակում։Վասիլիսկի զոհերը չեն մահացել, քանի որ չեն նայել ուղիղ նրա աչքերի մեջ.կատուն տեսել է նրան ջրի, Հերմիոնան՝ հայելու, Կրիվին՝ ֆոտոխցիկի, իսկՋասթինը՝ Նիկի միջոցով, իսկ Նիկն էլ չէր կարող մահանալ երկրորդ անգամ։Բացի այդ Հերմիոնան գրել էր «խողովակներ» բառը՝ բացատրելով, թե ինչպեսէ Վասիլիսկը շարժվում ամրոցում։ Ընկերները մոտենում են գաղտնիքիբացահայտմանը։ Աղջիկների զուգարանին կից պատի վրա գրվածք էհայտնվում, որ գաղտնի սենյակում է գտնվում աշակերտ և նա այնտեղ կմնահավերժ։ Պարզվում է, որ այդ աշակերտը Ջիննի Ուիզլին է։ Պատրաստվում ենդպրոցը փակել։ Հարրին և Ռոնը որոշում են Լոկոնսից օգնություն խնդրել,սակայն հայտնաբերում են, որ Լոկոնսը ցանկանում է փախչել։ Պարզվում է, որիր գրքերում նա իրեն է վերագրում ուրիշ մոգերի սխրանքները, ինչի համարնախ հարցաքննել է այդ մոգերին, այնուհետև ջնջել նրանց հիշողությունը։ Նացանկանում է մոռացության անեծքը կարդալ Հարրիի և Ռոնի վրա, որպեսզինրանք մոռանան եղածը, սակայն Հարրին կանխում է դա։ Այնուհետև Հարևին ևՌոնը ստիպում են Լոկոնսին գնալ նրանց հետ, և վերջինս պատմում է, որմահվանից առաջ լսել է խոսակցություն անհասկանալի լեզվով և տեսել է երկուհսկա դեղին աչքեր։ Նա ցույց է տալիս լվացարանի վրա, թե որտեղ են եղել այդաչքերը, և Հարին տեսնում է, որ ծորակի վրա փաթաթվել է փոքր օձ։ Հարինօձերի լեզվով ասում է «բացվի՛ր» բառը։ Բացվում է թունելը, որը տանում էներքև։ Հարին, Ռոնը և Լոկոնսը սահում են թունելով, որը տանում էր գետնիտակ։ Լոկոնսը հարձակվում է Ռոնի վրա, խլում նրա կախարդական փայտիկըև հարձակվում է Հարրիի և Ռոնի վրա՝ մոռացման անեծքը կարդալով։Բարեբախտաբար, Ռոնի կախարդական փայտիկը, որ կոտրվել է ուսումնականտարվա սկզբում, պայթում է և խցանում առաջացնում, որը բաժանում էՀարրիին Ռոնից։ Հարին գնում է առաջ և հանդիպում Թոմ Ռեդդլին ևանգիտակից ընկած Ջիննի Ուիզլիին։ Թոմ Ռեդդլը վերցնում է Հարրիիկախարդական փայտիկը և խոստովանում, որ նա է Սլիզերինի ժառանգը։ Նասպանել է Միրտլին և ստել Հագրիդին, ճնշել է Ջիննիին՝ ամբողջ տարինխոսելով օրագրի հետ և նրա հրամանով գրել է հաղորդագրություններ, սպանելաքլորներին և կառավարել Վասիլիսկին իր զոհերի դեմ։ Ինքը Ջիննին չիհիշում, թե ինչ է նա արել։ Այնուհետև Ռեդդլը որոշեց ավելի մոտ ծանոթանալՓոթերի հետ, ինչից հետ Ջիննին խլեց օրագիրը։ Նա Վոլդեմորթն է: Դա ԹոմՄարվոլո Ռեդդլ անվան անագրամն է (եթե վերցնենք առաջին անվան տառերըև դասավորենք այլ հերթականությամբ, ապա կստանանք երկրորդը)։ Ռեդդլըկանչում է Վասիլիսկին, որպեսզի սպանի Հարրի Փոթերին, սակայն Ֆոուկսփյունիկը գալիս է օգնության և բերում կախարդական գլխարկը։ Փյունիկըկռվում է վասիլիսկի հետ և հանում նրա երկու աչքերը։ Գլխարկի մեջհայտնվում է թուր, որով Հարրի Փոթերը սպանում է վասիլիսկին։ Շուտովփյունիկը բերում է օրագիր, և Հարրին ցրում է այն Վասիլիսկի ժանիքով։Օրագրից թանաք է թափվում, Վասիլիսկի թույնը այրում է այն, իսկ Ռեդդլնաղաղակով անհետանում է։ Հարրին, Ռոնը, Ջիննին, Լոկոնսը և Ֆոուկսըվերադառնում են գաղտնի սենյակից, որից հետո գնում են Մակ Գոնագալլիսենյակ, և այնտեղ Հարրին և Ռոնը պատմում են ամբողջ ճշմարտությունը՝ այդթվում և իրենց՝ դպրոցական կանոնները խախտելը։ Ջիննին խոստովանում է,որ օրագիրը նա գտել է դպրոցական գրքերից մեկում։ Սակայն Դամբլդորըներում է Ջիննիին և հայտնում, որ նրանից մեծ մարդիկ նույնպես խաբված ենեղել Վոլդեմորթի կողմից, այնուհետև պարգևատրում է Հարրիին և Ռոնին«Դպրոցի համար հատուկ ծառայության» շքանշանով և 400 միավոր է տալիս։Զրուիցից Հարրիին պարզ է դառնում մի քանի բան.

Հագրիդը լիովին արդարացվում է։ Դամբլդորը վերադառնում է իր դիրքինվստահված խորհրդի բոլոր անդամների խնդրանքով, բացի Լյուցիուս Մալֆոյի։Հարին և Դամբլդորը կարողանում են հանել Մալֆոյին խորհրդից՝ մեղադրելովնրան Ջիննի Ուլիզլիին օրագիրը նետելու մեջ։ Էլֆը ազատվում է Մալֆոյից։ Այդպահից նա դառնում է Հարրիի հավատարիմ ընկերներից մեկը։

Վասիլիսկից բոլոր տուժածներին բուժում են մանդրագորի արմատի միջոցով։Այդ տարվա քննությունները չեղյալ են համարվում։ Դպրոցի գավաթը ևս մեկտարով տրամադրվում է Գրիֆինդորին։ Լոկոնսը ընկնում է հիվանդանոց,որպեսզի վերականգնի հիշողությունը։ Հարրին Ռոնին է տալիս Դարսլիի հեռախոսահամարը։